Inhoud
  • Home
    • Over de website
  • Het plan
  • Bovenblad ontwerpen
  • Rozet
  • Bovenblad maken
    • Voegen en schaven
    • Rozet en klankgat
    • Bebalking
  • Achterblad
  • Zijwanden
  • Brug
  • Assemblage klankkast
  • Hals
    • Basisconstructie
    • Kop (peghead)
    • Profileren
    • Toets
  • Binding en purfling
  • Afwerking
  • Brug afmonteren
  • Hulpmiddelen
    • Futselplank (Shooting board)
    • Voegplank
    • Ellipspasser dremeljig
    • Buigmal (‘Sidebender’)
    • Solera
    • Werkbord (Solera+)
    • Pantograaf
      • Inlay Procedure
    • Gebogen Balken Jig
    • Halsverbinding freesjig
    • Compound Radius Jig
    • Fretsleuvenjig
    • Frees jig voor bindings
    • Voelermaat wig
  • Tips, theorie en uitweidingen
    • Klankhout
    • Gedrag bovenblad
    • Bebalking Ontwerpen
    • Relief
    • Brug Theorie
    • Halshoek bepalen
    • Snaarcompensatie bepalen
    • Cutaway halsblok
  • Berekeningen
    • Halsberekeningen
    • Balkenkromming
  • Contact

Halsverbinding freesjig

De hals wordt aan de kast bevestigd met een pen-en-gatverbinding (mortise and tenon), hiervoor worden 2 op elkaar afgestemde freesmallen gebruikt, één voor de kast (het halsblok) en één voor de hals. De kast wordt zodanig ingespannen dat de achternaad strak tegen de freesmal zit. Omdat de bas een diepe kast krijgt, en daarom ook een lange hiel aan de hals, wordt de maximale lengte die de mallen toestaan benut: 82 mm.

Het is belangrijk dat het raakvlak van de kast waar de hiel tegenaan komt volkomen vlak is en loodrecht op de as van de kast staat. Het is namelijk erg lastig om bij een niet rechte kast de hiel hierop aan te passen, en een minder fraaie aansluiting is dan haast onvermijdelijk. Mijn methode: vlakschuren op een met schuurpapier beplakte glasplaat.

De jig bestaat uit twee haaks op elkaar gemonteerde stukken meubelplaat. Op het horizontale deel wordt een perspex freesmal gemonteerd, naar keuze voor de ‘pen’ (om de hals te frezen) of het ‘gat’ in het halsblok. De hals of de klankkast worden hieronder gemonteerd. Bij de latere gitaren wordt de kast niet meer in deze jig gefreesd, dit wordt verderop op deze pagina beschreven.

Kast frezen

De kast wordt vastgezet onder de mal
De eerste ronde kan gefreesd worden
De sleuf is gefreesd. Een diepe kast voor de bas betekent een lange gleuf

De breedte van de sleuf wordt 18,5 mm, de diepte 20,5 mm. De diepte wordt in minimaal vier stappen bereikt om te voorkomen dat te veel hout tegelijk wordt weggenomen en de frees verbrandt of hapt.
Eerst wordt gebruik gemaakt van de kopieerring, daarna hoeft alleen nog het verschil tussen de ring en de ‘kale’ frees te worden weggewerkt, dit kan in één keer met een kopieerfrees met onderlager.

Halsblok frezen

Bij latere gitaren is een ander methode gevolgd: het halsblok wordt al voor de montage voorzien van de juiste sleuf. Wel met bovenstaande freesmal, maar op de freestafel zonder gebruik te maken van de jig. Dit moet naderhand alleen nog maar met zaag, beitel en vijl worden doorgetrokken naar de zijwand.

Het halsblok op de mal geschroefd
Het halsblok is klaar voor de eerste freesronde met de kopieerring
Het halsblok wordt in meerdere stappen gefreesd

Het blok wordt op de freesmal geschroefd en ook weer eerst met de freesring in drie gangen bijna op diepte gefreesd (17 mm), en vervolgens met de kopieerfrees op de volledige breedte en juiste diepte gefreesd (18,5 mm)

Hals frezen

Het gat voor de dwarsmoer is geboord en daarna de pen ruim uitgezaagd
Als eerste wordt op de hals afgetekend hoe diep gefreesd moet worden, zodat goed zichtbaar is tot waar het materiaal moet worden verwijderd, normaalgesproken is dat ter hoogte van de positie van de fret die bij de kastrand komt. Deze lijn is ook de raaklijn van het gat voor de dwarsmoer, dat nu in het nog massieve blok wordt geboord, omdat dit gemakkelijker gaat als alles nog mooi rechthoekig is. Vervolgens wordt de halsverbinding voorgezaagd, zodat niet al het materiaal hoeft te worden weggefreesd.
De hals is gemonteerd in de jig om de pen te frezen
De hals wordt onderin de freesjig gemonteerd: de eerste keer plat tegen de achterwand waardoor de halshoek 90° wordt. Als van tevoren bekend is dat er een kleinere halshoek nodig is kan de hals aan het uiteinde alvast een eindje worden opgehoogd, dit maakt het aftekenen voor de volgende stap gemakkelijker.
Het frezen: eerst in drie stappen met de kopieerring, daarna met een frees met onderlager
Eerst wordt met de kopieerring in enkele stappen de juiste diepte gefreesd, daarna wordt met de kopieerfrees met onderlager de juiste maat gefreesd. Na het frezen wordt de pen afgezaagd op 20 mm, waardoor deze precies in de sleuf van het halsblok past. Op de gitaar wordt met een rei de juiste halshoek bepaald en het verval gemeten. Ook wordt gekeken of de hals goed uitgelijnd is: of deze recht in het verlengde van de gitaar loopt. Een eventuele afwijking kan tijdens de tweede freesronde worden gecorrigeerd door de hals scheef in de jig te bevestigen. De hals wordt opnieuw in de jig gemonteerd, met onder het uiteinde een blokje hout met de dikte van het verval. Nu kan de definitieve hoek worden gefreesd.

Als de hiel helemaal vlak is, wordt rondom de pen nog 1,5 mm dieper gefreesd, waardoor het raakoppervlak met de kast kleiner wordt. Dit heeft twee voordelen: de druk per oppervlakte-eenheid is na het vastschroeven van de hals veel groter, waardoor deze steviger vastzit, en ten tweede hoeft slechts een geringe hoeveelheid materiaal te worden weggebeiteld of -geschuurd als de hals toch nog niet helemaal goed uitgelijnd blijkt te zijn.

Nadat de pen opnieuw is afgezaagd op 20 mm (de sleuf in de kast is 20,5 mm diep), worden de gaten voor de schroef voor de halsbevestiging in de hals en het staartblok geboord.

De kant-en-klare pen-gat verbinding met dwarsmoer
Vorige
Gebogen Balken Jig
Volgende
Compound Radius Jig

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

  • Copyright 2025 Minnen.com. Alle rechten voorbehouden.